'n Gebed vir 'n nasie, nie net vir 'n skip nie
Dis maklik om die gebeure van 6 April 1652 net as 'n geskiedenisles te sien. Maar die gebed wat Van Riebeeck daardie dag gebid het, is meer as argiefmateriaal. Dis 'n geestelike anker. 'n Rigtingwyser. 'n Spieël waarin ons onsself moet bekyk.
Hierdie artikel ondersoek hoe ons, in 2025, daardie gebed nie net kan onthou nie - maar ook leef.
1. "Ons is hier volgens U wil..."
Van Riebeeck het nie sy koms as 'n menslike triomf beskou nie, maar as 'n roeping. Hoeveel van ons neem vandag nog besluite met daardie selfde bewustheid van God se wil?
Is jou beroep net 'n inkomste, of 'n roeping?
Is jou ouerskap 'n plig, of 'n geleentheid om God se karakter uit te leef?
Is jou leierskap in die kerk, Voortrekkers of gemeenskap gebedsgedrewe?
👉 Ons hou die gebed gestand wanneer ons besluite met geloof, nie net logika, neem nie.
2. "Om die regte leer voort te plant..."
Dié deel van die gebed word soms met argwaan gelees. Ja, dit verwys na sending - maar nie een van onderdrukking nie. Dis 'n pleidooi om die lig van Christus te bring na plekke van duisternis.
Vandag vra dit van ons:
Spreek ons geloof vreesloos, maar met respek?
Plant ons die regte leer deur voorbeeld - nie net woorde?
Leef ons 'n geloof wat aantreklik is omdat dit getuig van hoop, diens en integriteit?
👉 Ons hou die gebed gestand wanneer ons Christus leefbaar en liefdevol uitdra.
3. "...tot voordeel van die wat oor ons regeer"
Hier erken Van Riebeeck iets belangrik: hulle is onder gesag. Hulle doen dit nie vir eie eer of mag nie. Vandag leef ons in 'n wêreld van selfverheerliking. Maar Van Riebeeck het gevra dat besluite geneem moet word wat lojaliteit, diensbaarheid en gehoorsaamheid reflekteer.
Gaan jou besluite oor persoonlike wins of publieke welstand?
Dien jy net wanneer jy gesien word, of ook in stilte?
Bid jy vir jou land en leiers - of kla jy net oor hulle?
👉 Ons hou die gebed gestand wanneer ons dien - selfs as niemand kyk nie.
4. "Laat ons nie let op eie voordeel of winsbejag nie"
Die versoeking van materialisme is nie nuut nie. Maar Van Riebeeck het geweet: sonder Goddelike leiding, word selfs 'n suksesvolle onderneming 'n morele mislukking.
Ons moet ons afvra:
Is ons besig om kinders groot te maak wat hulself eerste stel - of ander dien?
Leef ons soos mense wat glo dat karakter belangriker is as klout?
👉 Ons hou die gebed gestand wanneer ons wins vervang met waardes.
5. "Sodat ons harte van alle hartstogte gesuiwer sal wees"
Dis 'n eerlike gebed: Here, help ons om nie beheer te verloor nie. Hy vra nie net vir leiding nie - maar ook vir innerlike reinheid. In 'n kultuur van ego, reaktiwiteit en emosionele impuls, is hierdie woorde radikaal.
Leer ons ons kinders om hul emosies te ken én te beheer?
Skep ons ruimtes vir selfondersoek, berou en herfokus?
Is ons mense van gebed - of mense van klag?
👉 Ons hou die gebed gestand wanneer ons onsself gereeld voor God bring vir suiwering.
6. "...tot die grootmaking en lof van U Naam"
Dis die kern: alles tot God se eer. Nie tot roem van ons afkoms nie. Nie tot beskerming van ons kultuur alleen nie. Maar tot lof van sy Naam.
Is jou werk en jou vriendskappe so ingestel?
Sal iemand by jou graf sê: "Hierdie persoon het God grootgemaak"?
👉 Ons hou die gebed gestand wanneer God se Naam belangriker is as ons eie.
Die gebed wat nog nie klaar gebid is nie
Die gebed van Jan van Riebeeck is nie 'n historiese artefak nie. Dis 'n ontwerp vir Christelike leefwyse. As Voortrekkers, ouers, onderwysers en jong mense moet ons dit nie net herhaal nie - ons moet dit uitleef.
Ons hou die gebed gestand...
In die kleingroep en in die klaslokaal.
In ons WhatsApp-groepe en op die sportveld.
In hoe ons kinders dissiplineer, hoe ons met geld omgaan, en hoe ons praat oor mense wat anders is as ons.
Laat ons weer daardie gebed bid - nie net met woorde nie, maar met lewens wat getuig: "Laat u wil geskied, op aarde soos in die hemele."
Jan van Riebeeck se gebed (6/4/1652)
Barmhartige, genadige God en hemelse Vader, volgens u goddelike wil is ons geroep om die sake van die Verenigde Nederlands Geoktrooieerde Oos- Indiese Kompanjie hier aan die Kaap die Goede Hoop te bestuur.
Met hierdie doel voor oë is ons met ons Raad in u heilige Naam vergader om met die Raad se advies sodanige besluite te neem waarmee ons die Kompanjie se belange die beste kan bevorder.
Ons is hier om die wet te handhaaf en om, as dit moontlik is, onder hierdie wilde en onbeskaafde mense u ware gereformeerde Christelike leer voort te plant en bekend te maak tot lof van u heilige Naam en tot voordeel van die wat oor ons regeer.
Hiertoe is ons sonder u genadige hulp allermins in staat.
Daarom bid ons U, allerhoogste Vader , dat U met u vaderlike wysheid by ons sal bly.
Ons bid dat U self leiding in ons vergadering sal gee en ons harte so verlig dat alle verkeerde hartstogte, tweedrag en ander dergelike gebreke van ons geweer sal word sodat ons harte van alle menslike hartstogte skoon sal wees.
Laat ons gemoedere so ingestem wees dat ons in ons beraadslaging niks anders beplan of besluit nie as dit wat mag strek tot grootmaking en lof van u allerheiligste Naam en tot diens van die wat oor ons regeer.
Laat ons nie in water mate ook al op eie voordeel of winsbejag let nie, maar net op die uitvoering van ons opdragte en dit wat vir ons saligheid nodig is.
Ons bid en vra dit in die Naam
van u geliefde Seun, ons Heiland en Saligmaker, Jesus Christus ... wat ons leer
bid het: Ons Vader wat in die hemel is, ... Amen
